Birači, partije i izbori – kako demokratizovati partije u Crnoj Gori i Srbiji?

Product Description

Knjiga koja se nalazi pred vama jedan je od najvažnijih rezultata dvogodišnjeg projekta „Balkanska komparativna izborna studija – uticaj personalizovanog glasanja na unutarstranačku demokratiju” . osnovna istraživačka misija projekta, koji se sprovodi uz podršku rrPP – regionalnog programa podrške istraživanjima u oblasti društvenih nauka na zapadnom Balkanu, jeste da na što detaljniji način osvetli problematiku unutarstranačkih odnosa i da je postavi u vezu sa institucionalnom komponentom – izbornim sistemom i drugim pravilima političkog sistema koji usmeravaju ponašanja političkih aktera . u studiji pred vama izlažu se nalazi iz dve institucionalno slične države – crne gore i srbije, koje, pored izbornog sistema (proporcionalnog sistema sa zatvorenim listama i bez mogućnosti da građani glasaju za konkretne kandidate), dele i političko nasleđe iz nekoliko zajedničkih država, a samim tim i kulturno- -vrednosnu matricu . u okviru ovog projekta dostupna je i studija koju su uradile kolege iz Bosne i Hercegovine i sa kosova, koja poredi rezultate dva sistema sa preferencijalnim glasanjem i pokušava da istraži da li takav sistem glasanja podstiče unutarstranačko takmičenje i demokratizaciju i uspostavlja bolje veze između građana i političke elite . Istraživačko pitanje koje je fokusirano na institucionalni dizajn političkog i izbornog sistema naš projekat snažno usmerava ka polju praktičnih politika . unutarstranački odnosi i dominacija stranačkih lidera pokazuju se kao prepreka za dalje demokratizovanje društava koja su nastala na prostoru nekadašnje jugoslavije . fokusiranje na lidera stranke i identifikacija sa njim umanjuje značaj veze između birača i biranih predstavnika u parlamentu, kao i značaj stranačkih izbornih i programskih platformi . sve ovo vodi ka diskrecionim odlukama u politici, odsustvu političke odgovornosti i, na koncu, povlačenju građana u političku apstinenciju . upravo zbog ovoga naš projekat otvara jedno od najvažnijih pitanja u svim spomenutim društvima – da li je demokratizacija političkih stranaka preduslov dalje demokratizacije društva u kojim živimo? I na
Birači, partije i izbori – kako demokratizovati partije u Crnoj Gori i Srbiji?

koji način, bez imalo utopističkih ambicija i na osnovu višegodišnjeg iskustva u istraživačkim projektima i u radnim grupama za reformu izbornog sistema, bar delimično preokrenuti negativne tendencije o kojima govorimo? studija pred vama podeljena je na tri konceptualne celine – u prvoj, milan jovanović i Vladimir goati postavljaju teorijski okvir za istraživanje razmatrajući prednosti i mane partijske i personalne reprezentacije, stavljajući ovu dilemu u okvir složene jednačine unutarstranačke demokratije . druga celina predstavlja detaljno prezentovanje nalaza dve izuzetno važne empirijske studije – komparativne studije o kandidatima (comparative candidate study), sprovedene tokom 2015 . godine, i javno-mnjenjskog istraživanja, sprovedenog početkom 2016, sa ciljem da se dođe do odgovora na dva osnovna pitanja – (1) na koji način izborni sistem utiče na kandidate za poslanike i njihovo ponašanje unutar stranke i prema biračima i (2) na koji način izborni sistem utiče na izborno, ali i šire političko ponašanje građana, tj . birača . slučaj crne gore detaljno se obrazlaže u tekstu zlatka Vujovića, dok se stanje u srbiji analizira u tekstovima jelene lončar i Bobana stojanovića, kao i dušana spasojevića i Vojislava mihailovića . ovaj detaljan uvid u dve bogate empirijske baze čini uvod za treću komparativnu celinu koju čine dva teksta – prvi, u kome nikoleta tomović i despot kovačević porede stepen unutarstranačke demokratije u srbiji i crnoj gori i, drugi, zaključni tekst, koji potpisuju srđan darmanović i zoran stojiljković, u kome se u širem komparativnom kontekstu razmatraju nalazi čitave studije . nadamo se da će ova studija, za početak, doprineti boljem razumevanju problema sa kojim se suočavamo, kao i razumevanju njegovog značaja i kompleksnosti . zbog pomenute kompleksnosti jasno nam je da „rešenje” problema nije u promeni samo jedne od izborno-političkih determinanti, već da je reč o složenom odnosu moći koji nije zasnovan samo na institucionalnom dizajnu . Ipak, kao doprinos postojećoj raspravi o reformi izbornog sistema (u obe države) formulisali smo set konkretnih preporuka koje su komplementarne sa ovom studijom i zasnovane na ekstenzivnom istraživačkom radu . nadamo se da će istovremeno postojanje ove akademske studije i pomenutih preporuka dovesti do adekvatnog balansa naučnog i primenjenog i da ćemo biti u mogućnosti da utičemo na dalje kreiranje javnih politika, čime bi jasno pokazali aplikativnu dimenziju političkih i društvenih nauka .