English
U Crnoj Gori dvije trećine građana smatra da je korupcija dio svakodnevnice, a strožije zakonske kazne i njihovu jednaku primjenu ocjenjuju kao način rješavanju tog problema.
To je saopšteno na pres konferenciji Centra za građansko obrazovanje (CGO) i Centra za monitoring i istraživanje (CEMI) povodom predstavljanja nalaza istraživanja javnog mnjenja o korupciji na lokalnom nivou, koje je sproveo IPSOS Strategic marketing za potrebe projekta «Smjestimo korupciju u muzej!», od 29. februara do 7.mata 2020. godine na uzorku od 1.060 punoljetnih ispitanika.
Istraživačica javnih politika u Centru za monitoring i istraživanje (CEMI), Nina Kecojević, kazala je da građani Crne Gore prepoznaju različite vidove korupcije.
„Kao koruptivnu praksu najveći broj ispitanika (89 odsto) prepoznaje podmićivanje profesora i policajaca, a nešto manje prepoznatljiv vid kourpcije odnosi se na korišćenje poznanstava sa administrativnim službenicima radi izdavanja određenih dokumenata“, navela je Kecojević.
„Tri četvrtine građana smatra da je korupcija dio svakodnevnice. Da bi to moglo da se promijeni ulaskom u Evropsku uniju, kao i povećanjem plata službenicima, smatra gotovo svaki drugi građanin.“, rekla je Kecojević.
Ona je kazala da sedam od deset građana smatra da su za mito podjednako odgovorne obje strane, dok trećina čak i u pojedinim slučajevima opravdava korupciju,
„Ipak, nalazi istraživanja ukazuju da su te perceptije raširene u mnogo manjoj mjeri nego prije tri godine“, navela je Kecojević.
Prema njenim riječima, građani percipiraju da je korupcija najzastupljenija u zdravstvu i političkim partijama, zatim u Upravi za inspekcijske poslove, Upravi carina, Upravi policije pa Tužilašvu, medijima, sudstvu i Vladi. Građani kao najmanje podložne korupciji vide međunarodne organizacije i nevladine organizacije.
„U odnosu na period od prije tri godine, nešto bolje rezultate pokazuju političke partije, Uprava za inspekcijske poslove, Poreska uprava i organi lokalne samouprave“, objasnila je ona.
„Gotovo svaki deseti građanin bi bio spreman da plati ukoliko bi neko iz državnih institucija tražio mito, dok 27 odsto njih navodi da bi slučaj prijavili nadležnom organu. Građani uglavnom smatraju da se primanje mita na lokalnom i državnom nivou odvija u jednakoj mjeri. U odnosu na period od prije tri godine, korupcija na lokalnom nivou se prepoznaje u značajno manjoj mjeri“, rekla je Kecojević.
Govoreći o partijskim vezama, Kecojević je rekla da skoro 60 odsto građana smatra da ne postoji razlika između lokalnog i državnog nivoa, navodeći da je veći broj građana koji smatraju da se partijske veze više koriste na državnom nego na na lokalnom nivou.
Ona je kazala da većina građana navodi da nijesu upoznati ni sa jednim slučajem mita u svojoj okolini, uz napomenu da je udio ovih građana značajno manji nego prije tri godine, dok je udio onih koji su u rijetkim slučajevima bili prinuđeni da daju poklon ili učine uslugu porastao.
„Građani kao glavne razloge primanja mita vide izostanaki sankcija, otežano ostvarivanje usluga regularnim putem, niske plate i nekažnjivost korupcije“, zaključila je Kecojević.
Koordinatorka programa u Centru za građansko obrazovanje (CGO), Mira Popović, kazala je da je u odnosu na ranije istraživanje uočljiv veći stepen upoznatosti građana sa poslovima kojima se bavi Agencija za sprječavanje korupcije (ASK).
„Ipak, treba naglasiti da blizu polovine naših građana misli da je glavna aktivnost ASK-a krivično gonjenje slučajeva korupcije, iako je taj procent značajno manji nego u našem istraživanju iz 2017. godine. Uz ovo, često se spominju prevencija i edukacija u borbi protiv korupcije, ali i disciplinsko kažnjavanje otkrivenih slučajeva korupcije kao aktivnosti ASK-a“, navela je Popović.
Ona je kazala da trećina građana negativno ocjenjuje rad ASK-a, svega 15 odsto joj daje pozitivnu ocjenu a više od trećine nema stav.
„U odnosu na 2017. godinu značajno se smanjio broj onih koji negativno procjenjuju rad ASK-a, kao i broj onih koji zauzimaju neutralan stav, a povećao se broj onih koji su neizjašnjeni“, rekla je Popović.
„Rad Specijalnog državnog tužilaštva (SDT) u borbi protiv korupcije dvije petine građana negativno ocjenjuje. U poređenju sa 2017.godinom, registrovan je pad u broju onih koji negativno i neutralno ocjenjuju rad SDT u ovoj oblasti, ali je porastao broj onih bez jasnog stava“, kazala je Popović.
Ona je ukazala da je dvije petine građana negativno ocijenilo rad Državne revizorske instititucije (DRI) u borbi protiv korupcije.
„Građani su podijeljenog mišljenja o tome da li bi prijavili slučaj korupcije. U odnosu na 2017. godinu zabilježen je značajan pad onih koji bi prijavili slučaj korupcije, a kad su u pitanju institucije kojim bi to oni učini, izdvojili su ASK i Upravu policije, pri čemu je Uprava policije značajno manje navođena kao izbor u poređenju sa istraživanjem iz 2017. godine“, pojasnila je Popović.
Kao razloge zbog kojih građani ne bi prijavili korupciju, kako je Popović rekla, građani navode da je posao države da otkriva korupciju, „i da ne vjeruju da bi sama prijava dovela do bilo kakavog efekta, a što podupire i nalaz da ogromna većina građana (72 odsto) nije čula za slučaj korupcije u svojoj okolini da je presuđen u korist oštećenog“.
U slučaju da građani mogu anonimno da prijave korupciju, kako je rekla, polovina ih navodi da bi informisala nadležne.
„Preko dvije petine građana smatra da su podjednako problematične korupcija na visokom i na nižim nivoima, dok trećina ističe da veći problem predstavlja korupcija koja se odvija na visokom nivou, u političkom i poslovnom vrhu“, rekla je Popović.
Ona je kazala da građani kao najuspješnije metode za rješavanje problema korupcije vide strožije zakonske kazne i njihovu jednaku primjenu.
„Kad je riječ o lokalnom nivou, mišljenje građana o odgovornosti ponašanja rukovodilaca opštinske administracije u opštini u kojoj žive je polarizovano, sa neznatno većim brojem onih koji smatraju da se ponaša odgovorno. Istovremeno, preko dvije petine građana smatra da je lokalna administracija u njihovoj opštini transparentna“, zaključila je Popović.
Istraživanje je dio projekta «Smjestimo korupciju u muzej!», koji CGO sprovodi u partnerstvu sa NVO Centar za monitoring i istraživanje (CeMI), NVO Bonum iz Pljevlja, NVO UL-Info iz Ulcinja i NVO Za Druga iz Petrovca, u saradnji sa Agencijom za sprječavanje korupcije, a uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori i uz kofinansiranje Ministarstva javne uprave.
