English
U Crnoj Gori je, za borbu protiv korupcije, potreban proaktivniji pristup i saradnja svih nadležnih institucija na nacionalnom i lokalnom nivou, a podrška organizacija civilnog društva, medija i građana je preduslov za rezultate na tom polju.
To je ocijenjeno u uvodnim izlaganjima na nacionalnoj konferenciji u okviru projekta “Smjestimo korupciju u muzej!” koju su organizovali Centar za monitoring i istraživanje (CeMI) i Centar za građansko obrazovanje (CGO), uz podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Ministarka javne uprave, Suzana Pribilović, kazala je da su integritet lokalnih službenika i namještenika i borba protiv korupcije na lokalnom nivou, ključne odrednice novog pristupa u funkcionisanju jedinica lokalne samouprave.
„Takođe, u našim lokalnim samoupravama, pored pravnih, utvrđena su i etička pravila i standardi ponašanja koja važe za sve nosioce javnih funkcija i zaposlene na lokalnom nivou“, navela je Pribilović.
Prema njenim riječima, donošenjem Zakona o lokalnoj samoupravi naglašavaju se i ističu društvene vrijednosti poput etičnosti i odgovornosti.
„Odredbe kojim se regulišu statusna pitanja lokalnih službenika, upravljanje ljudskim resursima, obuka lokalnih službenika, jačanja transparentnosti rada, zapošljavanja, nadzora nad radom organa lokalne samouprave su u direktoj funkciji jačanja integriteta i uspješne borbe protiv korupcije, odnosno temelj prevencije korupcije na lokalnom nivou“, istakla je Pribilović.
Ona je poručila da borba protiv korupcije mora biti društvena akcija najširih razmjera, u koju će se, kako je navela, uključiti svi državni organi, zainteresovane organizacije, privredni subjekti, nevladine organizacije, građani i mediji.
Izvršna direktorica CGO, Daliborka Uljarević, kazala je da su posljedice korupcije na društvo višestruke i složene, kako na nacionalnom, tako i na lokalnom nivou.
„One su posebno vidljive i direktno utiču na život građana i građanki u njihovim zajednicama i kao takve imaju najštetnije posljedice. Kako bi se lokalne zajednice efikasnije suprostavile korupciji potrebno je, prije svega, realno sagledati uslove i uzroke koji podstiču njeno nastajanje, funkcionisanje i razvijanje i jasno mapirati oblasti koje su najpodložnije korupciji“, istakla je Uljarević.
Ona je kazala da u Crnoj Gori ne postoji sveobuhvatna i realna analiza stanja od strane institucija kad je u pitanju korupcija.
„Ne vidimo ni njihove mjerljive rezultate, a postojeći mehanizmi su nefunkcionalni, jer ne proizilaze iz strateškog pristupa u rješavanju ovog problema, već iz formalističkog usvajanja dokumenata radi njihovog usvajanja i pokušaja da se ovaj problem stavi pod tepih. Tako se stiče utisak da institucije u Crnoj Gori više hrane, prikrivaju i štite koruptivne i korupcioni sistem nego što rade na obeshrabrivanju onih koji taj put biraju, njihovom otkrivanju i procesuiranju“, navela je Uljarević.
Ona je ukazala da se ne zna ko je, na nacionalnom nivou, nadležan da vodi taj proces i podrži i osnaži, kako je navela, lokalne samouprave u borbi protiv korupcije, nadzire njihov rad u tom pravcu i analizira efekte preduzetih akcija.
„S druge strane, građani/ke dominantno prepoznaju nekažnjivost korupcije odnosno nefunkcionalan sistem procesuiranja identifikovanih slučajeva korupcije, kao razlog za nizak stepen aktivizma u pravcu borbe protiv korupcije, na što ukazuje naše istraživanja javnog mnjenja od prošle godine, koje je uradio IPSOS Strategic marketing“, navela je Uljarević.
Ona je kazala da je analiza učinaka rada lokalnih samouprava u ovoj godini potvrđuje da postoji osnovanost za ovakav rezultat.
„Naime, u prošloj godini opštinama nije prijavljen nijedan slučaj korupcije od strane građana/ki, a o čemu su nas opštine same obavijestile, i to je zabrinjavajuće. Doda li se tome i podatak da većina opština nije donijela interno uputstvo za evidenciju prijava korupcije unutar institucije i postupanje po tim prijavama, imamo jasniju sliku i ne možemo biti iznenađeni ovakvim nalazima“, smatra Uljarević.
Ona je ocijenila da problem korupcije na lokalnom nivou neće nestati sam od sebe, „neće nestati bez bolnih rezova i efektivnih procesa pred nadležnim organima, a to zahtjeva i jasno izraženu političku volju da se ovoj pojavi stane na kraj“.
„Zato je proaktivniji pristup i saradnja svih nadležnih institucija na nacionalnom i lokalnom nivou, uz podršku organizacija civilnog društva, medija i građana i građanki od suštinske važnosti i preduslov za rezultate na ovom polju“, istakla je Uljarević.
Ona smatra da sistem borbe protiv korupcije na lokalnom nivou kao ključne podržavajuće poluge mora imati Vladu odgovornu građanima sa jednakim odnosom prema opštinama nezavisno ko u njima sprovodi vlast, kao i, kako je navela, jasno definisane nadležnosti Ministarstva javne uprave u odnosu na lokalne samouprave u dijelu rezultata primjene raspoloživih mehanizama u pravcu borbe protiv korupcije, Agenciju za sprečavanje korupcije i Tužilaštvo koji rade neselektivno i kao takvi nose borbu protiv korupcije.
„Samo takav sistem može jače pokrenuti i lokalne zajednice i građane, a posljedično voditi uspostavljanju funkcionalne vladavine prava i ambijenta u kojem korupcija neće biti društveno tolerisana, već neprihvatljiva i kažnjiva pojava“, istakla je Uljarević.
Šef Sektora za saradnju u Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori, Herman Špic, ocijenio je da je Crna Gora postigla određeni napredak u borbi protiv korupcije, navodeći da je ta pojava još uvijek prisutna u brojnim oblastima „i izaziva zabrinutost“.
On je rekao da lokalna samouprava predstavlja najbliži nivo građanima.
„Javna odgovornost donosioca odluka u lokalnim samoupravama jeste preduslov za efikasnu borbu protiv korupcije“, poručio je Špic.
On smatra da lokalna samouprava treba da nađe inovativna rješenja i koristi moderne prakse menadžmenta, „po principima transparetnosti i jednakog pristupa“.
„Prevencija korupcije ima prednosti. Ona doprinosi rastu prihoda opštine, većim mogućnostima za razvoj lokalnih zajednica, omogućava da građane stavi u centar pažnje lokalnih organa i utiče na povjerenje javnosti. To su prinicipi na osnovu kojih lokalne zajednice u EU funkcionišu. Crna Gora, kao buduća članica, se podstiče da teži ka tome“, istakao je Špic.
Projekat “Smjestimo korupciju u muzej!” realizuje Centar za građansko obrazovanje CGO u partnerstvu sa NVO Centar za monitoring i istraživanje CeMI, NVO Bonum iz Pljevlja, NVO UL-Info iz Ulcinja i NVO Za Druga iz Petrovca, u saradnji sa Ministarstvom javne uprave i Agencijom za sprječavanje korupcije (ASK) i uz podršku Delegacije EU u Crnoj Gori, i predstavlja treću fazu šireg programa CGO-a sa ciljem doprinosa smanjenju korupcije na lokalnom nivou.
Analizu stanja nadležnih državnih tužilaštava i sudova u borbi protiv korupcije na lokalnom nivou možete preuzeti ovdje
Izvještaj Da li se i kako opštine u Crnoj Gori bore protiv korupcije možete preuzeti ovdje
