English
Na aktivizmu mladih u Crnoj Gori potrebno je konkretnije i snažnije raditi, a organizovanje obuka za preduzetništvo i razvoj karijere, kao i info dana za buduće studente treba da postane praksa ne samo u glavnom gradu, već i u sjevernim opštinama.
To je ocijenio koordinator Odjeljenja za istraživanje javnih politika u Centru za monitoring i istraživanje (CeMI) Marko Savić na konferenciji, koja je završna aktivnost projekta “Osposobljavanje mladih iz sjevernih opština Crne Gore za tržište rada”, koji sprovodimo uz finansijsku podršku Ministarstva sporta Crne Gore.
Savić je rekao je da je CeMI u Nikšiću, Plužinama, Žabljaku i u Pljevljima organizovao anketiranja, kojim je bilo obuhvaćeno preko 1.2 hiljade učenika trećih razreda svih srednjih škola.
„Anketa se sastojala iz jednostavnog pitanja, a to je šta planirate da radite poslije srednje škole. Imali ste tri opcije. Jedna je bila da ćete da razvijate svoju karijeru, tako što ćete da tražite posao. Druga je bila da ćete da pokušate da razvijete sopstveni biznis, preduzetništvo. Treća je bila da ćete da upišete fakultet“, pojasnio je Savić.
On je naveo da se preko 90 odsto mladih ljudi opredijelilo za upis fakulteta.
„Samo je mali broj onih koji su se odlučili za jednu od druge dvije opcije. U našem društvu je sve veći broj onih koji idu na studije, a sve manji broj onih koji se opredjeljuju za zanat ili za usavršavanje nekih vještina koje u srednjoj školi nisu mogli da dobiju“, rekao je Savić.
Prema njegovim riječima, u Nikšiću je za učenike te opštine i za one iz Plužina organizovana dvodnevna obuka za preduzetništvo i obuka za razvoj karijere sa koje su, kako je rekao, svi učenici izašli sa konkretnim smjernicama za pisanje CV-ja i motivacionog pisma, koje im može pomoći za apliciranje za posao.
„Ista metodologija korišćena je i za organizovanje obuka u Pljevljima, gdje smo zapravo spojili učenike sa Žabljaka i Pljevalja. Takođe, organizovana su dva info dana, jedan u Nikšiću, a drugi u Pljevljima, gdje su se prezentovala tri univerziteta iz Crne Gore“, rekao je Savić.
On je istakao da je sprovođenje projekta pokazalo da je potrebno konkretnije i snažnije raditi na aktivizmu mladih ljudi, napominjući da je ostao „gorak ukus“, zbog toga što je u Plužinama i na Žabljaku od svih anketiranih, kako je objasnio, bilo do pet učenika koji su se opredijelili za razvoj karijere ili za pokretanje nekog biznisa.
„Ostao je utisak da je problem našeg društva što smo centralizovali sve događaje, pa i ove za mlade, u nekoliko većih opština u centralnom dijelu ili na primorju. Nismo se dovoljno trudili da naviknemo mlade ljude iz sjevernih opština da organizovanje obuka i info dana treba da bude praksa, a ne izuzetak u njihovom gradu. Mislim da smo uspjeli da se približimo mladima tako što smo došli na njihova vrata“, pojasnio je Savić.
Izvršna direktorica CeMI-ja, Nikoleta Tomović, kazala je da postoji veoma očigledan jaz između mogućnosti za sticanje obrazovanja i ekonomskih prilika, posebno kada je u pitanju tržište rada.
„Sa jedne strane, iako završe srednju školu, mladi ne posjeduju dovoljno praktičnih vještina i znanja, koji su neophodni za obavljanje određenih poslova, te na taj način nisu adekvatno pripremljeni za tržište rada, teško pronalaze posao. Oni koji su uspješni nastavljaju školovanje na visokoškolskim institucijama, zbog čega sa druge strane napuštaju svoje gradove“, objasnila je Tomović.
Ona je istakla da bez ikakvog znanja o tržištu rada, prilikama za zapošljavanje, aktivnostima Zavoda za zapošljavanje, o ekonomskoj situaciji u opštini u kojoj žive mladi, posebno, kako je rekla, u sjevernim opštinama, budu prislino marginalizovani na tržištu rada.
„Upravo u cilju podrške smanjenju broja mladih koji su nezaposleni, Cemi je ovim projektom imao za cilj sprovođenje onih aktivnosti, koje utiču na ključne donosioce odluka i grupe, kako bi se ovaj broj smanjio. Smatramo da smo u velikoj mjeri ostvarili cilj, a to je doprinos poboljšanju socio-ekonomske situacije mladih u sjevernim opštinama“, poručila je Tomović.
Ključni rezultati, postignuti projektom su, kako je kazala, stvaranje mreže između lokalnih vlasti, škola, Zavoda za zapošljavanje, privatnog sektora i nevladinih organizacija u sjevernim opštinama.
„Sa druge strane, kroz niz obuka, rađeno je na jačanju ličnih radnih sposobnosti i stručnosti učenika srednjih škola i povećanju nivoa javne svijesti o mogućnostima prevazilaženja problema nezaposlenosti mladih“, ocijenila je Tomović.
Koordinatorka projekta na programu Ujedinjenih nacija za mlade, Jelena Miljanić, ocijenila je da je najveći nedostatak u crnogorskom društvu taj što ne postoji jak sistem, koji će podržati mlade i pomoći im da donose dobre, kvalitetne i informisane odluke o svom životu.
„Ako je osnažena porodica, škola, ostale usluge i ako svi rade zajedno i sa mladima, takav jedan sistem može da pomogne mladoj osobi da donese što bolje odluke u odnosu na svoja interesovanja, svoje resurse i u odnosu na situaciju vani“, smatra Miljanić.
Prema njenim riječima, na tržišu rada i za uspjeh u životu uopšte važne su vještine koje su prenosive i koje su univerzalne.
„Istraživanja pokazuju da za uspjeh u životu nije toliko važno koji ste fakultet, ili koju ste srednju školu završili, već znate li da radite u timu, znate li da komunicirate, jeste li proaktivni, koliko se prilagođavate novim situacijama, imate li integritet i etiku. To su vještine i stavovi koje nas približavaju uspjehu“, kazala je Miljanić.
Ona je istakla da bez informacija o nekoj prilici nije moguće iskoristiti priliku, napominjući da je važno sa mladi informišu putem svih kanala koji su im na raspolaganju.
Direktor Direktorata za mlade u Ministarstvu sporta, Nenad Koprivica, kazao je da da je prioritet tog resora funkcionisanje postojećih i otvaranje omladinskih klubova i centra.
„Imamo 10-ak aktivnih omaldinskih klubova širom Crne Gore, i u saradnji sa lokalnim samoupravama, radimo na uspostavljanju novih omladinskih klubova. Važno je pomenuti i neke regionalne aktivnosti, prije svega uspostavljanje Regionalne kancelarije za saradnju mladih, čije je sjedište u Tirani, a čija lokalna kancelarija postoji u Podgorici“, naveo je Koprivica.
On je istako da se CeMI-jev projekat potpuno uklapa u prioritet Direktorata za mlade, koji se odnosi na zapošljavanje mladih i stvaranje uslova za njihov olakšan pristup tržištu rada.
Predsjednica Upravnog odbora Unije srednjoškolaca Crne Gore (UNSCG), Andrea Mićanović, kazala je da ta organizacija nastoji da se informiše o problemima sa kojima se učenici susreću u školskim zajednicama i da, povratne informacije koristi kao povod za projektne i druge aktivnosti.
„Kada smo sa srednjoškolcima u Crnoj Gori razgovarali šta nedostaje njihovj pripremi za tržište rada u okviru obrazovnog procesa, oni su istakli da treba kontinuirano raditi na poboljšanju kvaliteta izvođenja praktične nastave, na promociji preduzetništva i na podsticanju neformalnog obrazovanja“, istakla je Mićanović.
Srednjoškolci iz sjeverne regije, kako je navela, često govore da praktična nastava u srednjim stručnim školama nije na adekvatnom nivou, jer se dešava da nisu ispunjeni svi potrebni uslovi za njeno izvođenje.
„Ali sa druge strane deševa se i da se evidencija o izvršenju praktične nastave svakoga učenika ne vrši na valjan način, odnosno da izvršenje praktične nastave u srednjim stručnim školama nije redovno. U posljednje vrijeme evidentni su određeni pomaci u ovoj oblasti, ali informacije koje dobijamo od srednjoškolaca govore da ima prostora za dalje ulaganje“, rekla je Mićanović.
